Mô hình vai đầu vai thuận và vai đầu vai nghịch

Nếu đã hiểu lý thuyết Dow, đường trendline, đường kháng cự hỗ trợ và một vài mô hình nến đảo chiều thì đây cũng là lúc bạn có thể tiến thêm một level nữa  chính là đi tìm hiểu về các mô hình giá. Và cho dù có đi theo trường phái nào đi chăng nữa từ trường phái kết hợp nhiều chỉ báo lại với nhau cho tới Price Action, thì mô hình giá đều giúp chiến thắng trong quá trình giao dịch forex. Bây giờ chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu về mô hình vai đầu vai, một trong những dạng mô hình kinh điển nhất được nhiều trader ưa chuộng, cùng cách thức giao dịch với mô hình vai đầu vai sao cho hiệu quả nhất, bạn nhé.

I. MÔ HÌNH VAI ĐẦU VAI THUẬN

Mô hình đầu vai thuận là gì?

Theo John Murphy, tác giả cuốn sách “Phân tích kỹ thuật thị trường chứng khoán” có cho rằng:

Mô hình vai đầu vai không chỉ là mô hình đáng tin cậy nhất mà chúng còn được xem như là gốc của nhiều mô hình hay các mô hình đảo chiều khác chỉ là biến thể của mô hình vai đầu vai mà thôi.

Như vậy, mô hình vai đầu vai thuận là mô hình đảo chiều xuất hiện vào cuối xu hướng tăng, được hình thành bởi ba đỉnh liên tiếp. Mà nhìn từ xa, trông chúng giống hệt như phần thân trên của con người bao gồm phần vai trái, phần đầu và phần vai phải.

Đặc điểm của mô hình đầu vai thuận?

Từ định nghĩa trên cho thấy mô hình vai đầu vai sẽ có 3 phần chính gồm:

• Vai trái
• Đầu
• Vai phải

Và cũng chính vì giống như cơ thể con người nên các bạn có thể thấy cái đỉnh thứ 2 sẽ là đỉnh cao nhất, 2 đỉnh 2 bên sẽ có chiều cao ngang bằng nha. Nhưng cho dù chúng cao như thế nào đi chăng nữa thì bắt buộc vai trái và vai phải luôn thấp hơn phần đầu các bạn nhé.

Ngoài 3 phần chính, để mô hình vai đầu vai được hoàn thiện cần có 2 phần phụ khác là: 1 xu hướng rõ ràng trước đó và đường neckline. Các bạn nhớ tên đường neckline (đường viền cổ) nhé vì trong các loại mô hình cơ bản, sống chết kiểu gì cũng sẽ gọi tên em này hiện hồn lên, thì mô hình mới được hình thành. Nếu không có đường viền cổ neckline thì chẳng khác gì “đàn đang chuẩn bị kêu tích tịch tình tang” mà tự dưng đứt phập 1 cái thì hết hót, hết kêu được luôn.

Phần 1: Xu hướng tăng (vai đầu vai thuận)

Phần đầu tiên của mô hình vai đầu vai thuận là 1 xu hướng tăng. Đây là hình thái mở rộng trước khi dẫn đến tình trạng phe buy kiệt sức, khiến giá không thể lên cao được nữa. Theo nguyên tắc, xu hướng tăng càng kéo dài, khả năng đảo chiều càng lớn.

Phần 2: Vai trái (mô hình vai đầu vai thuận)

Thị trường bắt đầu giảm và hình thành nên 1 đáy cao hơn (HL). Tại thời điểm này, mọi thứ đang bắt đầu kết hợp với nhau, nhưng vẫn chưa đủ để xác định đường viền cổ áo.

Phần 3: Đầu (mô hình vai đầu vai thuận)

Bây giờ vai trái đã được hình thành, bắt đầu tạo 1 đỉnh cao hơn (HH) để tạo thành đầu. Nhưng bất chấp giá tăng cao, phe mua không thể nào  tạo ra 1 đáy cao hơn.

Tại thời điểm này, vai trái và đầu đã được hình thành. Đường viền cổ áo cũng bắt đầu xuất hiện, nhưng cần phải có thêm vai phải, trước khi có thể vẽ được 1 đường viền cổ trên biểu đồ.

Phần 4: Vai phải (mô hình vai đầu vai thuận)

Vai phải  được hình thành là lúc cho thấy dấu hiệu người mua đang mệt mỏi và thị trường có thể đang chuẩn bị bắt đầu 1 xu thế đảo ngược.

Ngay khi vai phải xuất hiện, chúng ta có đủ dữ liệu để bắt đầu vẽ đường viền cổ áo. Nhưng vì mô hình chưa thực sự hoàn thành, nên tốt nhất chỉ nghĩ về nó như một bản nháp thô chứ không phải là phiên bản hoàn hảo để bạn giao dịch.

Phần 5: Đường viền cổ áo, đường Neckline (mô hình vai đầu vai thuận)

Lúc này, một đầu và hai vai đã được xác định, có thể bắt đầu vẽ đường viền cổ áo. Đây cũng có thể xem là mô hình hoàn chỉnh, trader sẽ căn cứ vào đây để giao dịch ngay khi đường cổ áo bị phá vỡ.

Mô hình vai đầu vai được hình thành như thế nào?

Vì vậy, mô hình vai đầu vai được xác định trong trường hợp thị trường có xu thế thật sự rõ ràng bên cạnh đường viền cổ. Nếu như thị trường đang trong trạng thái đi ngang hoặc sideway thì mô hình này sẽ không được hình thành và mô hình giá này cũng sẽ hoạt động không có hiệu quả. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn cho rằng đây là mô hình giá Head and Shoulders thuận thì cần phải kết hợp thêm nhiều yếu tố khác nữa để xác định xu thế trong tương lai của thị trường có thực sự sẽ đảo chiều hay không.

Có thể dễ dàng quan sát toàn bộ quá trình hình thành của mô hình Head and Shoulders thuận có xu hướng tăng liên tục từ vai trái đến đỉnh. Tuy nhiên, sau khi hình thành xong đầu thì phe mua lại bị phe bán áp đảo và giá bị đảo chiều một cách mạnh mẽ. Do đó, có thể khẳng định rằng thị trường luôn biến động và không có gì là chắc chắn 100%. Vì vậy, chúng ta cần thay đổi để thích ứng với thị trường.

Quá trình đảo chiều trong mô hình vai đầu vai sẽ luôn cần thời gian. Nó không thể diễn ra trong tích tắc vài giây. Vì vậy, các nhà đầu tư nên căn cứ và đợi chờ để có thể xác định chính xác được mô hình rồi mới vào lệnh.

Nên giao dịch thế nào với mô hình vai đầu vai thuận?

Như lúc nãy mình có nói, khi giá phá vỡ đường viền cổ neckline thì giá có thể sẽ bắt đầu đảo chiều.

Thế nên sẽ xuất hiện 2 cách thức để giao dịch với mô hình vai đầu vai. Mà không chỉ mô hình vai đầu vai điều này sẽ đúng với tất cả các dạng mô hình khác đó là:

Trường hợp thứ 1: Chờ giá phá vỡ và đóng nến ở dưới đường viền cổ neckline, bắt đầu tiến hành vào lệnh Sell đối với mô hình vai đầu vai thuận.

Trường hợp thứ 2:  Chờ giá re-test lại đường viền cổ,  nếu giá không phá vỡ qua đường viền cổ neckline và tiếp tục giảm xuống thì mô hình vai đầu vai thuận đã được hình thành. Trong trường hợp này giá sẽ giảm mạnh hơn rất nhiều so với lần phá vỡ neckline đầu tiên.

Thực tế, trader nào cũng sẽ sốt xình xịch mỗi khi mà suy đoán được đây là mô hình vai đầu vai thuận đều tiến hành vào lệnh luôn. Không kể, không ai biết được thị trường sẽ đi đâu về đâu. Nên chọn giao dịch theo cách 1 hay cách 2, là quyền của các bạn.

Theo chúng tôi muốn ăn chắc mặc bền hãy chọn cách thứ 2. Còn nếu chọn cách 1 thì hãy cân nhắc việc chốt lời như thế nào cho phù hợp hoặc học cách chốt lời từng phần, đừng kì vọng quá cao. Đang từ xanh chuyển sang đỏ thì cũng là một cái kết đáng buồn.

Bây giờ  chúng tôi sẽ hướng dẫn cụ thể cách giao dịch mô hình vai đầu vai thuận theo 2 hướng như ở trên nhé với điểm vào lệnh, điểm chốt lời, điểm cắt lỗ sao cho hợp lý nhất các bạn nhé.

Giao dịch mô hình vai đầu vai thuận 

Một điểm mà các nhà đầu tư nên lưu ý là lí thuyết thì vẫn là lí thuyết, thực tế xảy ra đôi khi rất khác so với lí thuyết. Vì vậy, các mô hình giá cũng vậy, đôi khi trên thị trường sẽ xuất hiện các mô hình không đẹp như ta đã vẽ khi học.

Khi thực chiến thì các mô hình này sẽ xấu xí hơn rất nhiều và sẽ khiến các nhà đầu tư nhầm lẫn nếu như họ không luyện tập nhiều. Say đây sẽ là 1 ví dụ điển hình của việc áp dụng mô hình Head and Shoulders thuận lí thuyết vào thực thế như thế nào.

Nếu chỉ quan sát hình thì ắt hẳn bạn sẽ không nhận ra đây là mô hình vai đầu vai thuận đúng hay không? Bởi vì nó quá xấu và không có hình dạng gì liên quan đến mô hình giá này. Tuy nhiên, mình sẽ vẽ cho bạn xem đây có phải mô hình vai đầu vai thuận không nhé.

Điểm vào lệnh sell

Sau khi đã vẽ ra thì có thể thấy rằng 2 đỉnh của 2 bên vai bằng nhau và có 1 đỉnh đầu cao hơn 2 đỉnh còn lại. Tuy nhiên, đường viền cổ lại không thực sự thẳng như chúng ta thường hay vẽ mỗi khi học. Khi giá phá vỡ đường viền cổ cũng là lúc các bạn nên đặt lệnh sell.

Khi đặt lệnh sell tại vòng tròn đã vẽ thì sẽ có 2 cách để cắt lỗ như sau:

Cách 1: Điểm cắt lỗ sẽ được đặt ở tại đỉnh của vai phải.

Cách 2: Điểm cắt lỗ sẽ được đặt tại đỉnh đầu của mô hình Head and Shoulders thuận.

Đặt theo cách nào là tùy thuộc vào khẩu vị cá nhân của nhà đầu tư. Bởi vì họ sẽ dựa vào các khung thời gian khác nhau như H4, H1 hay M5…, tại các điểm này thì phần trăm lỗ cũng bị tăng lên.

Điểm vào lệnh chốt lời

Đây sẽ là cách chốt lời cho toàn bộ mô hình biến tướng dựa vào mô hình Head and Shoulders. Điểm chốt lời được đo từ đỉnh cao nhất đến đường viền cổ. Sau đó, bạn sẽ dùng nó lại vào khung thời gian mà bạn đã vẽ ra trước đó để thực đo khoảng cách này.

Có thể thấy cách này sẽ đem đến cho các trader sự chắc chắn hơn. Có thể lấy 1 ví dụ sau đây: Khi mô hình Head and Shoulders thuận đã hình thành và có vai trái và vai phải có chiều cao bằng nhau. Cộng với việc giá phá vỡ đường neckline và được retest lại 1 lần nữa.

Việc đặt lệnh stop loss sẽ có xu hướng nằm ở vai bên phải và công thức để đặt lệnh TP sẽ tuân theo quy tắc chung. Trader tiến hành đo từ đỉnh đầu cho đến đường neckline và nếu giá giảm vượt mức ngoài kỳ vọng thì hãy chốt khi bạn muốn.

II. MÔ HÌNH VAI ĐẦU VAI NGƯỢC

Mô hình Vai Đầu Vai Ngược là gì?

Mô hình vai đầu vai ngược là mô hình đảo chiều từ giảm sang tăng bao gồm 3 đáy trong đó đáy ở giữa giảm sâu hơn 2 đáy còn lại. Nếu đã biết đến mô hình vai đầu vai thuận rồi thì bạn sẽ dễ dàng hình dung ra được đặc điểm của Vai Đầu Vai Ngược.

Trong mô hình này, khi giá tạo ra 3 đáy thì cũng đồng thời hình thành 2 đỉnh bên trên. Nối 2 đỉnh này lại chúng ta thu được Neckline (Đường viền cổ), một đường thẳng rất quan trọng khi xem xét giao dịch tới mô hình. Chúng ta sẽ thảo luận sâu hơn về vấn đề này trong các phần tiếp theo.

Đặc điểm của mô hình Vai đầu Vai Ngược

Mô hình vai đầu vai sẽ xuất hiện trong khi thị trường đang ở xu hướng giảm. Mô hình này có chức năng phát ra tín hiệu rằng thị trường trong thời gian tới sẽ có xu hướng đảo chiều từ giảm sang tăng.

Các bộ phận của mô hình

Mô hình vai đầu vai nghịch gồm 4 bộ phận quan trọng như sau:

Vai trái: Đây là đáy trước tiên trong mô hình dạng nghịch đảo này, xuất hiện sau khi thị trường có xu hướng giảm.

Đỉnh đầu: Đây là đáy có xu hướng giảm mạnh hơn đáy trước đó.

Vai phải: Đây là đáy thứ 3 và có xu hướng giảm bằng với đáy đầu tiên. Đây là vùng khá quan trọng trong mô hình dạng nghịch đảo này.

Đường neckline hay còn gọi là đường viền cổ: Đây là đường được vẽ ra dựa trên 2 đỉnh giá bên trên. Bạn cần lưu tâm đến đường viền cổ vì đường neckline này có thể nằm ngang hoặc đôi khi sẽ bị hướng lên trên hoặc xuống dưới do 2 đáy của mô hình không bằng nhau hoàn toàn.

Đặc điểm quan trọng trong mô hình Head and Shoulders

Khi sử dụng mô hình Head and Shoulders, bạn cần biết 1 điều rằng không phải mô hình nào cũng cho xác suất xảy ra là 100%. Có một số mô hình sẽ cho ra tín hiệu đảo chiều rất mạnh và xác suất thành công là khác cao và ngược lại. Chính vì thế bạn cũng nắm rõ một số điểm sau nhằm giúp tăng độ tin cậy của mô hình Head and Shoulders:

• Trước khi mô hình vai đầu vai ngược được hình thành thì giá giảm càng mạnh thì tính hiệu cho ra đảo chiều sẽ càng đáng tin cậy.

• Nếu đường neckline có xu hướng hướng lên trên thì sẽ đạt hiệu quả cao hơn so với đường viền cổ nằm ngang hoặc đi xuống dưới. Vai trái hay còn gọi là vai trước tiên nếu cao hơn vai thứ 3 thì độ tin cậy của mô hình sẽ bị giảm đi rất nhiều.

Diễn biến tâm lý khi diễn ra mô hình Vai đầu Vai ngược

Đáy vai trái và đầu của mô hình thể hiện sức mạnh của xu hướng giảm khi thị trường liên tục tạo ra 2 đáy thấp hơn. Việc giá hồi lên sau khi tạo ra vai trái chỉ là một hành vi giá bình thường trong xu hướng giảm. Do đó, tại thời điểm này bên bán vẫn đang làm chủ tình hình và tâm lý giảm giá đang bao trùm lên thị trường.

Tuy nhiên, điểm đáng chú ý xuất hiện khi giá tăng lên tạo đỉnh thứ hai rồi lại giảm xuống tạo tiếp một đáy nữa (vai phải) nhưng lần này thị trường không thể tạo ra đáy thấp hơn trước đó cho thấy xu hướng giảm đã bắt đầu yếu đi, bên mua đã dần lấy lại sức mạnh của mình. Như bạn biết, xu hướng giảm được định nghĩa là diễn biến giá bao gồm những đỉnh thấp hơn và đáy thấp hơn. Do vậy nếu đường cổ hướng lên trên nghĩa là đỉnh thứ hai cao hơn đỉnh phía trước đồng thời vai phải cao hơn vai trái thì độ mạnh của mô hình sẽ được tăng lên bởi những diễn biến này xác nhận xu hướng giảm trước đó đã kết thúc và thị trường sẵn sàng để đảo chiều. Nếu bên mua đủ mạnh để đẩy giá tăng lên và vượt qua 2 đỉnh trước đó, tâm lý lạc quan sẽ trở lại với thị trường và sẽ còn đẩy giá lên cao hơn nữa.

Hướng dẫn giao dịch mô hình vai đầu vai ngược

Có 2 điểm mà các bạn cần lưu ý như mình có nói lúc trước đấy là vai trái và vai phải thì nó thường phải ngang bằng nhau. Tuy nhiên, đường neckline thì không phải lúc nào nó cũng theo đường ngang mà nó có thể dốc lên hoặc dốc xuống.

Đường mà càng dốc, theo lí thuyết, độ tin cậy của sẽ không cao. Nhưng trong rất nhiều trường hợp khi các bạn cảm thấy mô hình được hình thành, các bạn vẫn có thể tiến hành vào lệnh và chốt lời theo mong muốn, không kỳ vọng quá cao là được.

Trong rất nhiều trường hợp, giá sau khi phá vỡ neckline, sẽ retest lại để tiếp tục tăng mạnh lên nữa. Nên tùy các bạn. Về mặt bản chất thì mô hình vai đầu vai là mô hình giao dịch rất hiệu quả, nên bạn chỉ cần nhớ trong trường hợp nào cũng phải đặt cắt lỗ là được.

Với bạn trader mới vào nghề, có thể chuyển sang  biểu đồ dạng đường, có thể giúp các bạn sẽ dễ dàng nhìn các góc cạnh này hơn thay vì với mô hình nến  như tôi hướng dẫn phía trên.

Lưu ý khi giao dịch với mô hình vai đầu vai

Các mô hình không đúng 100%, không phải lúc nào cũng giao dịch tốt, nhà đầu tư nên có kế hoạch ứng biến với tình hình bất ngờ của thị trường, ví dụ vì một sự kiện không thể đoán trước mà đáy vai cực thấp từ đó mục tiêu giá tính toán ban đầu cũng khó đạt được.

Các mô hình vai đầu vai mang tính chủ quan nhận định của các nhà đầu tư, nên nhận diện hình dáng cũng khác nhau. Vì thế phải thật tỉnh táo xem xét kết hợp các chỉ báo kỹ thuật khác để xác nhận tín hiệu đảo chiều trước khi thực hiện giao dịch.

Kết luận

Mô hình vai đầu vai là một mô hình khá ổn định trong tất cả các mô hình đảo chiều, bởi vậy hiểu biết và áp dụng đúng có thể giúp nhà đầu tư nhận biết được thời điểm tiềm năng đồng thời chốt lời hiệu quả. Hi vọng các thông tin ở trên phần nào đã giúp các nhà đầu tư có cái nhìn khách quan nhất về mô hình này. Chúc các bạn giao dịch thành công!